کبد چرب، به ویژه در مراحل پیشرفته تر میتواند باعث بروز علائم متعددی روی پوست شود. البته در گرید های ابتدایی هم گاهی ممکن است نشانه هایی روی وست ظاهر شود. از جمله این علائم می‌توان به زردی پوست، کبودی سریع و یا بی دلیل، تورم و خارش اشاره کرد. مدیریت و درمان نشانه های پوستی ناشی از کبد چرب نیازمند ایجاد تغییرات در سبک زندگی و بهبود سلامت کبد است. با توجه به اهمیت و حساسیت بیماری کبد چرب، آگاهی از علائم آن روی پوست باعث میشود به موقع متوجه وجود آن در بدن خود شوید و اقدامات لازم جهت درمان را آغاز کنید.
کبد چرب چیست؟
کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) یک بیماری مزمن است که در اثر تجمع بیش از حد چربی در کبد رخ می‌دهد. این بیماری اغلب به دلایلی مانند چاقی، کلسترول بالا یا مصرف بیش از حد الکل ایجاد میشود.
تجمع چربی در کبد میتواند باعث التهاب و در نهایت فیبروز شود. اگر فیبروز کنترل نشود، ممکن است به سیروز کبدی تبدیل شود که به معنی ایجاد زخم‌های دائمی در بافت کبد است.
سیروز کبدی علاوه بر مشکلات داخلی، میتواند علائم مختلفی روی پوست صورت و بدن ایجاد کند. در ادامه، علائم شایع پوستی مرتبط با کبد چرب و روش‌های مدیریت آن را بررسی می‌کنیم.
علائم کبد چرب روی پوست
۱. زردی پوست (Jaundice)
یکی از بارزترین نشانه‌های بیماری‌های کبدی، زردی پوست و چشم‌ها است. این حالت به دلیل تجمع بیلی‌روبین (رنگدانه زرد حاصل از تجزیه گلبول‌های قرمز) در خون ایجاد میشود.
در مواردی که کبد دچار آسیب جدی شده باشد، نمی‌تواند بیلی‌روبین را به‌درستی پردازش کند و این ماده در خون باقی می‌ماند.
۲. تغییرات رنگدانه‌ای پوست
اختلالات کبدی می‌توانند باعث ایجاد تغییرات هورمونی شوند که منجر به تغییر رنگ پوست می‌شوند. برای مثال:
- رنگ خاکستری روی صورت
- لکه‌های تیره روی دست‌ها و پاها
همچنین نشت گلبول‌های قرمز و تجمع آهن در پوست میتواند به تغییر رنگ آن کمک کند.
۳. کبودی و خونریزی آسان
کبد سالم نقش مهمی در تولید عوامل انعقادی خون دارد. آسیب کبدی میتواند این فرآیند را مختل کرده و باعث کبودی آسان یا خونریزی طولانی‌مدت حتی پس از صدمات جزئی شود.
۴. تورم
افراد مبتلا به سیروز ممکن است دچار تورم شکم (آسیت) یا ورم اندام‌ها (ادم) شوند. این تورم به دلیل کاهش تولید آلبومین (پروتئینی که تعادل مایعات بدن را حفظ می‌کند) رخ می‌دهد. کاهش سطح آلبومین باعث نشت مایعات به بافت‌ها میشود.
۵. لکه‌ها و دانه‌های زرد روی پوست
گزانتومای انفجاری (Eruptive Xanthomas) به صورت برآمدگی‌های زرد کوچک روی پوست ظاهر میشود. این حالت به دلیل افزایش چربی خون در اثر اختلالات کبدی ایجاد میشود.
۶. خارش (Pruritus)
حدود ۲۰ درصد از افراد مبتلا به کبد چرب غیرالکلی دچار خارش مزمن پوست می‌شوند. این خارش به دلیل تجمع اسیدهای صفراوی در خون و پوست یا آزاد شدن مواد التهابی ایجاد میشود.
۷. رگ‌های عنکبوتی (Spider Veins)
رگ‌های عنکبوتی یا تلانژکتازی شامل رگ‌های خونی کوچک و گشاد شده‌ای هستند که معمولاً روی صورت، گردن و بالای بدن دیده می‌شوند. این عارضه به دلیل افزایش سطح هورمون استروژن در بیماری‌های کبدی رخ می‌دهد.
۸. لکه‌های زرد اطراف چشم
گزانتلاسما لکه‌های زردی هستند که به دلیل تجمع چربی زیر پوست، معمولاً اطراف پلک‌ها ظاهر می‌شوند. این عارضه بیشتر در زنان بالای ۴۰ سال و در افراد دارای کلسترول بالا دیده میشود.
۹. سرخی کف دست‌ها (Liver Palms)
قرمزی کف دست‌ها که به آن اریتم کف دست (Palmar Erythema) می‌گویند، ناشی از گشاد شدن عروق خونی است و معمولاً با بیماری‌های کبدی مرتبط است.
علاوه بر پوست، گاهی اوقات تاثیر کبد چرب بر ریزش مو نیز به وضوح قابل مشاهده است. بعضی افراد نیز هر دو علائم پوستی و ریزش مو را همزمان با هم تجربه میکنند.
علائم هشدار دهنده کبد چرب روی پوست صورت
از جمله علائم رایج کبد چرب که روی پوست صورت ظاهر میشود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زردی پوست و چشم‌ها به دلیل تجمع بیلی‌روبین در خون
- تیرگی یا خاکستری شدن رنگ پوست صورت؛ ناشی از اختلالات هورمونی
- خشکی و خارش پوست؛ به دلیل تجمع اسیدهای صفراوی
- رگ‌های عنکبوتی (تلانژکتازی) که به صورت رگ‌های کوچک و قرمز روی صورت ظاهر می‌شوند
- لکه‌های تیره یا تغییرات رنگدانه‌ای؛ به دلیل اختلال در متابولیسم کبد
مشاهده این نشانه ها به معنای آن است که نیاز به معاینه و بررسی پزشک گوارش و کبد دارید، تا علت اصلی بررسی شده و اقدامات درمانی مناسب انجام شود.
درمان علائم پوستی مرتبط با کبد چرب
برای کاهش علائم پوستی ناشی از کبد چرب، اصلاح سبک زندگی ضروری است. اقدامات زیر می‌توانند موثر باشند:
رژیم غذایی سالم
رژیم مدیترانه‌ای شامل سبزیجات، میوه‌ها، مغزها، غلات کامل و ماهی میتواند به کاهش چربی کبد کمک کند.
نوشیدن آب و مایعات کافی
نوشیدن آب کافی در طول روز به بهبود عملکرد کبد کمک می‌کند.
کمپرس سرد
استفاده از کمپرس سرد روی نواحی خارش‌دار میتواند پوست را تسکین دهد.
استفاده از مرطوب کننده های موضعی
استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده برای کاهش خشکی و خارش پوست موثر است.
ورزش منظم
تمرینات هوازی و مقاومتی باعث کاهش چربی کبد و بهبود سلامت پوست می‌شوند.
کنترل وزن
کاهش وزن در افراد مبتلا به چاقی میتواند بهبود قابل توجهی در عملکرد کبد ایجاد کند.
ترک سیگار
سیگار کشیدن میتواند به سلامت کبد آسیب برساند و علائم را تشدید کند.
برای درمان علائم پوستی کبد چرب باید به پزشک مراجعه شود؟
در صورت مشاهده علائم زیر، لازم است با پزشک مشورت کنید. زیرا باید علت دقیق عارضه ها تشخیص داده شود. در صورت ابتلا به کبد چرب باید مشخص شود بیماری در چه مرحله و گریدی است.
- زردی پوست یا چشم‌ها
- خارش مزمن و شدید
- قرمزی کف دست‌ها
- کبودی‌های غیرعادی
- تورم در شکم یا اندام‌ها
نتیجه‌گیری
کبد چرب میتواند تاثیرات قابل توجهی بر پوست بگذارد. با این حال، مدیریت علائم از طریق تغییرات سبک زندگی، رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم امکان‌پذیر است. در صورت مشاهده هرگونه تغییر پوستی یا علائم نگران‌کننده، مراجعه به پزشک الزامی است تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود.
منبع: مجله پزشکی Healthline