سندرم روده تحریک پذیر یکی از اختلالات گوارشی شایع است که ممکن است در زندگی افراد اختلال ایجاد کند. اما با کنترل رژیم غذایی و رعایت سبک زندگی سالم می‌توان از بسیاری از عوارض آن جلوگیری کرد. در این مطلب به این سوال پاسخ می‌دهیم که IBS چطور به‌وجود می‌آید و برای کاهش عوارض خطرات سندرم روده تحریک پذیر باید چه کاری انجام داد.
سندرم روده تحریک پذیر یا IBS چیست؟
سندرم روده تحریک پذیر یا Irritable Bowel Syndrome که با IBS نیز شناخته می‌شود، یک بیماری گوارشی مزمن در بین افراد است. جالب است بدانید زنان بیشتر از مردان درگیر این بیماری می‌شوند. هرچند این بیماری خطر زیادی ندارد، اما به واسطه علائمی که برای فرد مبتلا ایجاد می‌کند، ممکن است در بسیاری از مواقع، زندگی روزمره فرد را دچار اختلال کند.
از آنجایی که علائم این بیماری در ناحیه شکم رخ می‌دهد، بسیاری از افراد را دچار اشتباه می‌کند که ممکن است به IBS دچار باشند. بنابراین ممکن است برای مدت طولانی این دردها را همراه خود داشته باشند و نسبت به درمان آن اقدامی نکنند.
در ادامه به بررسی دقیق‌تر علائم مربوط به IBS می‌پردازیم.
بهترین رژیم غذایی سندرم روده تحریک پذیر را بخوانید
علائم سندرم روده تحریک پذیر
- نفخ کردن یا تورم شکم
- تکرر ادرار
- سردرد
- قاعدگی‌های نامنظم
- بوی بد دهان
- درد در ناحیه پهلوها
- دفع گاز معده به صورت مکرر
- خارج شدن مخاط از راست روده
- درد در قسمت ناف و زیر شکم
- احساس خالی نشدن روده پس از عمل دفع
- اسهال یا یبوست
- افسردگی و اضطراب
- رابطه جنسی دردناک
اگر هر یک از علائم گفته شده را بیش از چند روز داشته‌اید، حتما به پزشک فوق تخصص گوارش مراجعه کرده و معاینات و آزمایشات لازم را انجام دهید تا به راحتی بتوانید از خطرات سندرم روده تحریک پذیر در امان بمانید.
سندرم روده تحریک پذیر چه علتی دارد؟
تا امروز علت خاصی برای این مشکل پیدا نشده است. معمولا بیماران با شکایت از درد در ناحیه شکم و پهلوها به پزشک مراجعه میکنند که در ابتدا خفیف بوده و با گذشت زمان شدت گرفته است. اما به‌صورت کلی می‌توان برخی عوامل را دلیل ایجاد سندرم روده تحریک پذیر دانست که عبارتند از:
- تغییر در تعداد و وضعیت میکروب‌های گوارشی
منظور میکروب‌های مفیدی است که در روده‌ها حضور دارند و با فعالیت خود به سلامت دستگاه گوارش کمک میکنند.
- انقباض‌های غیرطبیعی در روده
دیواره‌ی روده‌ها با ماهیچه‌هایی پوشانده شده که در هنگام عبور غذا منقبض می‌شوند. در صورتی که این انقباضات بیش از اندازه طولانی شده یا فشار آن‌ها زیاد شود، باعث بروز نفخ و اسهال و در صورتی که بیش از اندازه ضعیف یا کند شده باشند، باعث بروز یبوست در فرد می‌شوند.
- عفونت‌های گوارشی
که معمولا ناشی از مسمومیت یا گاستروانتریت است.
- تغذیه نامناسب
- ناهنجاری‌های اعصاب
- عوامل ارثی
- اضطراب و استرس زیاد
- هضم نشدن مواد غذایی به صورت کامل
عوارض و خطرات سندرم روده تحریک پذیر
همان‌طور که پیش‌تر هم گفته شد، IBS اساسا بیماری خطرناکی نیست؛ اما به دلیل مزمن بودن و ادامه‌داشتن در بسیاری از برهه‌های زمانی، ممکن است به‌صورت کلی سبک زندگی فرد را دچار مشکل کرده و برای او مشکلات جدی درست کند.
- بی آبی یا کم آبی بدن در اثر دفع زیاد
- خونریزی از مقعد
- کمبود وزن یا افزایش وزن بسیار زیاد
- اختلالات روحی و افسردگی ناشی از تغییر سبک زندگی و مزمن بودن بیماری
- سوءتغذیه در اثر عدم توانایی برای جذب برخی مواد غذایی
از جمله خطرات سندرم روده تحریک پذیر هستند که در صورت ادامه‌دار بودن، باید حتما تحت‌نظر پزشک متخصص قرار گیرد. هرکدام از عوارض گفته شده می‌تواند در طولانی مدت تاثیر مخربی بر فرد مبتلا به IBS و زندگی او بگذارد.
خطرات سندرم روده تحریک پذیر را می‌توان به آسانی با تغییر سبک زندگی، مصرف تغذیه سالم، مدیریت اضطراب، مصرف داروهای مربوطه و عواملی از این قبیل به حداقل میزان خود رساند.
نحوه تشخیص
اگرچه سندرم روده تحریک پذیر بیماری بسیار شایعی در میان افراد است، اما نحوه تشخیص آن به راحتی انجام نمیشود. در واقع می‌توان گفت هیچ روش صددرصدی برای تشخیص IBS وجود ندارد. پزشکان پس از معاینه و مشاهده علائم شبیه به سندروم روده تحریک پذیر اقدام به انجام برخی آزمایش‌ها میکنند. مانند:
- آزمایش خون
- کولونوسکوپی
- آزمایش مدفوع
- تست لاکتوز (تشخیص و آزمایش عدم تحمل لاکتوز)
- غربال‌گری سرطان روده بزرگ یا کولورکتال (که شامل چندین آزمایش می‌شود)
برخلاف IBS ،IBD یا التهاب روده، بیماری خطرناکی است. بنابراین پزشک متخصص با انجام تمام این آزمایش‌ها در ابتدا باید مطمئن شود فرد به بیماری التهاب روده دچار نیست و سپس نسبت به درمان اون اقدام کند.
علائم مربوط به IBS با گذشت زمان بیشتر می‌شود و در صورت عدم پیگیری و تحت درمان قرار نگرفتن، خطرات سندرم روده تحریک پذیر بیشتر خواهد شد. به همین خاطر پیشنهاد می‌شود بعد از احساس اولین درد در ناحیه شکم و ادامه‌دار بودن آن حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
سخن پایانی در رابطه با سندرم روده تحریک پذیر
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) نوعی بیماری گوارشی مزمن در میان بسیاری از افراد است و معمولا سن خاصی برای ابتلا به آن وجود ندارد. هرچند هنوز علت قطعی برای این بیماری پیدا نشده، اما با تغذیه مناسب، تغییر سبک زندگی و کنترل و مدیریت استرس و داشتن فعالیت روزمره، به آسانی می‌توان از ابتلا به این بیماری و مواجه شدن با خطرات سندرم روده تحریک پذیر جلوگیری کرد.