رژیم غذایی مناسب برای بواسیر یکی از عوامل موثر در بهبود و کنترل این بیماری رایج دستگاه گوارش است. بواسیر یا هموروئید به تورم و التهاب رگ‌های خونی اطراف ناحیه مقعد گفته می‌شود که به دلایل مختلفی از جمله یبوست مزمن، فشار زیاد هنگام دفع، و عدم رعایت تغذیه سالم به وجود می‌آید. تغذیه مناسب نقش بسیار مهمی در پیشگیری از بروز بواسیر و کاهش علائم و دردهای ناشی از آن دارد. در این مقاله به بررسی اثر تغذیه بر بواسیر، معرفی غذاهای مفید و مضر، و بهترین رژیم غذایی برای مبتلایان به بواسیر خواهیم پرداخت.
آیا تغذیه تاثیری بر بواسیر دارد؟
تغذیه سالم به‌طور مستقیم بر سلامت سیستم گوارش تأثیر می‌گذارد و از ایجاد یبوست و فشار در ناحیه مقعد جلوگیری می‌کند. یکی از دلایل اصلی بروز بواسیر، یبوست و دشواری در دفع مدفوع است که به رگ‌های خونی فشار وارد می‌کند و موجب التهاب و درد می‌شود. رژیم غذایی مناسب برای بواسیر با افزایش مصرف فیبر، آب و غذاهای ملین، به حرکات نرم و منظم روده کمک و از بروز علائم بواسیر جلوگیری می‌کند. در مقابل، غذاهای پرچرب، کم فیبر و کم آب شرایط بواسیر را تشدید می‌کنند. به همین دلیل، تغذیه به‌عنوان یکی از اصولی‌ترین راهکارهای پیشگیری و درمان بواسیر محسوب می‌شود.
غذاهای مفید برای بواسیر
رژیم غذایی مناسب برای بواسیر شامل مجموعه‌ای از مواد غذایی است که به کاهش علائم و بهبود وضعیت روده‌ها کمک می‌کنند. در ادامه به معرفی چند نمونه از این مواد غذایی می‌پردازیم:
سبزیجات برگ سبزدار
سبزیجاتی مانند اسفناج، کاهو، و بروکلی سرشار از فیبر و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که به نرم شدن مدفوع و تسهیل حرکات روده کمک می‌کنند. این مواد غذایی به جلوگیری از یبوست و تورم ناحیه بواسیر هم کمک می‌کنند.
میوه‌های دارای فیبر بالا
میوه‌هایی مانند سیب، گلابی، توت‌فرنگی و تمشک سرشار از فیبر هستند. فیبر محلول موجود در این میوه‌ها به حفظ رطوبت مدفوع و جلوگیری از یبوست کمک می‌کند. مصرف منظم این میوه‌ها در رژیم غذایی مناسب برای بواسیر توصیه می‌شود.
غلات کامل
نان و برنج قهوه‌ای، جو دوسر و غلات کامل دیگر حاوی فیبر فراوانی هستند که به دفع راحت‌تر کمک می‌کنند. این مواد غذایی به تنظیم حرکات روده و جلوگیری از فشار در ناحیه مقعد کمک می‌کنند.
دانه‌های چیا و کتان
دانه‌های چیا و کتان منبعی عالی از فیبر و اسیدهای چرب امگا 3 هستند. این دانه‌ها به عنوان مکملی مناسب برای جلوگیری از یبوست و کمک به نرم شدن مدفوع در رژیم غذایی مناسب برای بواسیر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آلو
آلو به دلیل داشتن سوربیتول، نوعی قند طبیعی با اثر ملین، به جلوگیری از یبوست کمک می‌کند. مصرف آلو تازه یا خشک در رژیم غذایی روزانه به حرکات منظم روده و کاهش فشار در ناحیه بواسیر کمک می‌کند.
ماست و پروبیوتیک‌ها
مواد غذایی پروبیوتیکی مانند ماست، کفیر و ترشی‌ها به بهبود سلامت روده و کاهش یبوست کمک می‌کنند. این مواد غذایی حاوی باکتری‌های مفیدی هستند که به حرکت نرم‌تر روده‌ها کمک و از بروز بواسیر جلوگیری می‌کنند.
آب و مایعات
نوشیدن آب به میزان کافی یکی از اصول اساسی برای پیشگیری از بواسیر است. آب به نرم کردن مدفوع و جلوگیری از خشکی و یبوست کمک می‌کند. به همین دلیل توصیه می‌کنیم روزانه حداقل ۸ لیوان آب مصرف کنید.
روغن زیتون
روغن زیتون خواص ضد التهابی دارد و به کاهش التهاب بواسیر کمک می‌کند. افزودن این روغن به غذاها به بهبود وضعیت روده‌ها و پیشگیری از یبوست کمک می‌کند.
غذاهای مضر برای بواسیر
در کنار مواد غذایی مفید، برخی غذاها علائم بواسیر را تشدید می‌کنند و وضعیت بیمار را بدتر می‌کنند. بنابراین در رژیم غذایی مناسب برای بواسیر بهتر است از مصرف این مواد خودداری کنید:
غذاهای تند و ادویه‌دار
غذاهای تند دیواره روده و ناحیه مقعد را تحریک می‌کنند و باعث تشدید درد و التهاب بواسیر می‌شوند. به همین دلیل باید از مصرف غذاهای حاوی فلفل زیاد و ادویه‌های تند پرهیز کنید.
غذاهای پرچرب و سرخ‌کرده
این دسته از غذاها به سختی در بدن هضم می‌شوند؛ به همین دلیل باعث یبوست می‌شوند. غذاهای چرب مانند فست‌فودها و غذاهای سرخ‌شده باید در رژیم غذایی مناسب برای بواسیر محدود شوند.
گوشت‌های فرآوری‌شده
سوسیس، کالباس و دیگر گوشت‌های فرآوری‌شده که حاوی نمک زیاد و افزودنی‌های غیرمفید هستند؛ باعث یبوست و التهاب بواسیر می‌شوند.
نوشیدنی‌های کافئین‌دار
قهوه، چای سیاه و نوشابه‌های کافئین‌دار باعث کم‌آبی بدن و در نهایت یبوست می‌شوند. مصرف این نوشیدنی‌ها را باید به حداقل برسانید و در عوض، مصرف آب و چای‌های گیاهی را افزایش دهید.
الکل
مصرف الکل باعث کم‌آبی بدن می‌شود و حرکت روده‌ها را کندتر می‌کند و در نهایت منجر به یبوست می‌شود. بهتر است در رژیم غذایی مناسب برای بواسیر از مصرف الکل خودداری کنید.
غذاهای کم فیبر
غذاهای کم فیبر مانند نان سفید، برنج سفید، و محصولات غذایی تصفیه‌شده منجر به یبوست می‌شوند. پس بهتر است در رژیم غذایی بواسیر محدود شوند.
بهترین رژیم غذایی برای بواسیر
رژیم غذایی مناسب برای بواسیر باید حاوی مقادیر زیادی فیبر و آب باشد به همین دلیل باید از مصرف غذاهای کم فیبر و پرچرب خودداری کنید. یک رژیم غذایی ایده‌آل برای بواسیر شامل وعده‌های غذایی منظم از سبزیجات، میوه‌های فیبردار، غلات کامل، و منابع پروتئینی سالم مانند ماهی و مرغ است.
در ادامه نمونه‌ای از یک رژیم غذایی روزانه برای بهبود بواسیر را به عنوان مثال ذکر می‌کنیم. شما میتوانید از برنامه های متنوع که تامین کننده میزان کافی از فیبر و پروتئین و فاقد روغن و افزودنی های مضر از جمله قند و شکر هستند استفاده کنید.
· صبحانه: یک کاسه جو دوسر با تکه‌های میوه تازه (مانند سیب و توت‌فرنگی) و دانه‌های چیا
· میان‌وعده صبح: یک عدد آلو خشک یا یک ماست پروبیوتیکی
· ناهار: سالاد با سبزیجات برگ‌دار، خیار، گوجه‌فرنگی، و یک تکه مرغ کبابی یا گریل شده با روغن زیتون
· میان‌وعده عصر: چند عدد آجیل (مانند گردو و بادام) و یک لیوان آب
· شام: ماهی کبابی یا بخارپز با یک وعده برنج قهوه‌ای و سبزیجات پخته مانند بروکلی
این رژیم غذایی، سرشار از فیبر و مواد مغذی است که به کاهش علائم بواسیر و پیشگیری از یبوست کمک می‌کند. علاوه بر این، مصرف آب به مقدار کافی در طول روز ضروری است؛ این کار به عملکرد بهتر بدن کمک می‌کند.
در کنار پیروی از رژیم غذایی مناسب برای بواسیر، مصرف برخی مواد غذایی خاص به بهبود سریع‌تر این عارضه کمک می‌کند. برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:
· انجیر خشک: انجیر خشک به دلیل داشتن فیبر بالا، به نرم کردن مدفوع و تسهیل حرکت روده کمک می‌کند. مصرف روزانه دو تا سه عدد انجیر خشک همراه با آب مفید است.
· زنجبیل: زنجبیل دارای خواص ضد التهابی است و به کاهش التهاب بواسیر کمک می‌کند. مصرف چای زنجبیل یا افزودن زنجبیل تازه به غذا برای شما مفید خواهد بود.
· خیار و کرفس: این دو سبزی به دلیل محتوای آب فراوان و خاصیت خنک‌کنندگی، به بهبود علائم بواسیر کمک می‌کنند. شما میتوانید آنها را به صورت خام یا در سالاد مصرف کنید.
· چای سبز: چای سبز دارای آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به کاهش التهاب و بهبود وضعیت بواسیر کمک می‌کنند. نوشیدن روزانه یک یا دو فنجان چای سبز میتواند برای شما مفید باشد.